NEFSİ PİRAZİZ KÖYÜNÜ’NÜN TARİHİ
Nefsi Piraziz köyü, Piraziz İlçesinin en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Kuruluşu ile ilgili belgelerden 1455-1485 yıllarında Karahisar Şark-ı (Şebinkarahisar) Sancağına bağlı Pazarsuyu kazasının Bozat Divanı’na bağlı bir yerleşim merkezi olduğunu anlıyoruz.
Bölgenin merkezinin daha sonra Bozat’tan alınarak kuzeye indiğini, önce Şeyhli Köyüne, daha sonra da Nefsi Piraziz’e geldiğini görüyoruz. Tahrir defterlerinde Şeyhli Köyü ve şimdiki Piraziz İlçesinin olduğu yerlerin de Nefsi Piraziz Köyüne dahil olduğu belirtiliyor.
Nefsi Piraziz Köyünün diğer köy ve mahallelerden farklı bir tarihi özelliği olduğunu biliyoruz. Bugünkü bağlı bulunduğu İlçenin adı da bu köyden alınmıştır. Piraziz İlçesine ismini veren Piraziz Hazretlerinin yaşadığı yer Nefsi Piraziz Köyüdür.
Vakıflar Trabzon bölge Müdürlüğü’ndeki tahrir defteri 12’de ve birçok kaynakta Şeyh İdris Zaviyesi’nden bahsedilmektedir. Piraziz Hazretlerinin bu ismini Şeyh İdris Hazretlerinin verdiği yolunda rivayetler vardır.
NEFSİ PİRAZİ’İN TARİHTEKİ STRATEJİK ÖNEMİ
Şey İdris Hazretlerinin 1380’li yıllarda Horasan’dan kalkarak zamanın Osmanlı padişahı Murad Hüdavendigar’ın (1.Murat) icazeti ile ilk olarak Gökçeali Köyüne geldiği ve bu bölgeye yerleştiği yıllarda, Piraziz İlçesinin güney batısında muhtemelen Bozat civarında Türk Beyliklerinden Hacı Emiroğulları yaşamaktaydı. Pazarsuyu ırmağının batı yakası Trabzon İline kadar Trabzon Rum İmparatorluğu’nun elinde olduğundan, ırmağın doğusuna 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Türkmenler yerleşmişti.
Şeyh İdris Hazretleri gelmeden, Şeyhli Mahallesi oluşmadan Nefsi Piraziz Köyü bu Türkmenlerden oluşuyordu. Yine o yıllarda (eski adına kayıtlarda rastlanmıyor) Piraziz Hazretleri Nefsi Piraziz Köyünde yaşayan Türkmenlerden birisiydi.
Yıldırım Beyazıt’ın Trabzon Rum imparatoru III.Aleksios’u vergiye bağladığı, 1398 yılında Şeyh İdris Hazretleri’nin bu bölgeden sorumluluğu devam ediyordu. Bu kişi dini otoritesinin yanı sıra Osmanlı’nın Trabzon Rum İmparatorluğu sınırında bir Uçbeyi olarak da görev yaptığı kayıtlarda mevcuttur.
Rivayetlere göre bu, belgelerde kanıtlamaktadır. Piraziz Hazretleri, Şeyh İdris Hazretlerinin en çok değer verdiği ve onun yerine geçen kişidir. Hicri 800, Miladi 1397 yılında Şeyh İdris Hazretlerinin vaziyetini yazıp vefat ettiği, 1400’lü yıllarda Osmanlı’nın bu sınır bölgesinde Uçbeyliğini Piraziz Hazretlerinin devraldığını ve bölgenin merkezinin Nefsi Piraziz olduğunu söyleyebiliriz. 13. Yüzyılda yaşayan kişilerin sosyal statülerini göz önüne alarak, bulunduğu köye hatta ilçeye adını vermesi, kayıtlarda o tarihte rastlanmasına rağmen (1460 kayıtlarında var) Nefsi Piraziz Köyünün bugünkü Piraziz sınırlarının o günlerde bile merkezi olduğu anlaşılmaktadır.
CUMHURİYET DÖNEMİNDE NEFSİPİRAZİZ
Nefsi Piraziz köyü, daha önceleri Bulancak İlçesine bağlı iken 1934 yılında Piraziz’in Bucak oluşuyla beraber bu Bucağa bağlı bir köy, yine 1987 yılında Piraziz’in Bulancak İlçesinden ayrılıp İlçe olmasıyla da Piraziz İlçesinin bir köyü olmaya devam etmiştir. 1992 Yılında Köyün bir bölümü belediye hizmetlerinden yararlanmak amacıyla Belediye’ye geçerek Mahalle statüsü olmuştur.
Hazırlayan: Muhammet Yurtseven